Leren lesgeven op afstand: Frank Kerstens en Roland Frijters over flipped learning
Curio maakt zich klaar voor de toekomst. Niet alleen met een nieuwe naam en organisatie. Onze medewerkers zorgen er met talloze projecten voor dat we dé beroepsopleider van de regio blijven. Flexibel werken is daar een voorbeeld van. Deze manier van werken is door de coronacrisis in een stroomversnelling beland. In deze serie vertellen bevlogen docenten hoe zij het onderwijs razendsnel toekomstbestendig maakten. In deze editie: Frank Kerstens en Roland Frijters. Vanuit de afdeling volwassenenonderwijs van Curio nemen zij deel aan het Erasmus+-project FLIP. Door de coronacrisis werd flipped learning ineens actueler dan ooit.
Naam: Frank Kerstens
Leeftijd: 61 jaar
Functie: coördinator internationalisering
Naam: Roland Frijters
Leeftijd: 46
Functie: docent Nt2
Al vijf jaar nemen Frank en Roland samen deel in verschillende Erasmus+-projecten. Een Europees subsidieprogramma voor beroepsonderwijs en volwasseneducatie. Momenteel werken ze aan project FLIP dat flipped learning toepasbaar wil maken op het volwassenenonderwijs. Samen met partners uit vijf andere landen. Frank is coördinator internationalisering en heeft geen lesgevende taak. Wel zag hij hoe hoeveel invloed de coronacrisis op de internationalisering binnen Curio had. Roland is docent Nt2. Lesgeven op afstand stond voor hem vooral in het teken van heel veel kleine stapjes maken.
Jullie zijn al een tijd bezig met het project FLIP. Kun je wat meer vertellen over flipped learning?
Roland: “In de traditionele manier van lesgeven start je de les met theorie. Bij flipped learning draai je de les eigenlijk om. Je legt de theorie voorafgaand aan de les uit. Aan de hand van een theorievideo bijvoorbeeld. Iedereen kan daar thuis mee aan de slag gaan. Daardoor kun je in de klas veel sneller tot verdieping komen. Je hebt meer tijd om extra begeleiding te geven en voor interactie met je studenten. Iedere student of cursist kan in zijn eigen tempo door de lesstof gaan. En het filmpje zo vaak bekijken als nodig. Voor sommigen is één keer kijken al voldoende. Een ander zal het meerdere keren bekijken totdat hij het snapt. Je bent dus minder klassikaal bezig en kunt veel meer aandacht besteden aan individuele cursisten. Flipped learning bestond al op universiteiten, hogescholen en middelbare scholen. Maar nog niet in volwassenenonderwijs.”
Kun je studenten ook niet gewoon iets uit een boek laten lezen als voorbereiding?
Frank: “Dat kan, maar is niet echt meer van deze tijd. Filmpjes spreken véél meer aan voor studenten. Als je iets ziet, leer je het makkelijker dan wanneer je het leest. Zeker voor onze doelgroep. Voor lezen is immers weer een bepaald taalniveau nodig.”
Roland: “Het kan een video zijn die je zelf hebt gemaakt. Maar sommige docenten vinden het niet fijn om zichzelf te filmen. Of weten niet hoe dat moet. Gelukkig zijn er ook op YouTube veel goede filmpjes te vinden. We merken dat uitgeverijen hier steeds meer op inspelen. Door naast de boeken ook online lessen en apps aan te bieden. We gebruiken flipped learning steeds meer bij onze hogere niveaugroepen. Het is de nieuwe manier van werken. En het is voor ons een mooie uitdaging om de lager opgeleide cursisten hiermee verder te helpen. De stapjes zijn maar klein, maar ieder stapje is er één. Het is prachtig om te zien dat mensen zonder digitale vaardigheden na een aantal lessen thuis met hun mobiel aan de slag gaan.”
Wat vinden de studenten en cursisten van flipped learning?
Roland: “We krijgen veel enthousiaste reacties. Het is mooi om te zien dat cursisten stappen maken en thuis video’s op YouTube gaan opzoeken. Ze vinden het fijn dat ze dit kunnen doen op een moment dat hen uitkomt. Zo is er een cursist die vooral ’s nachts de filmpjes kijkt en huiswerk maakt. Hij kan toch niet slapen. De dag erna arriveert hij helemaal voorbereid in de les. Superfijn vindt hij dat. In de klas hebben we dan voldoende tijd om te discussiëren of een rollenspel te doen. Uiteindelijk is dát waarvoor de cursisten naar school komen. Ze willen meer interactie, praten, contact, advies krijgen… En dat is precies het effect van flipped learning.”
Het project loopt in zes landen. Waarom is dat zo belangrijk?
Frank: “We kunnen veel van elkaar leren. In Finland bijvoorbeeld is men veel verder met het gebruik van digitale middelen in de lessen. Wij hebben ons onderwijs anders ingericht en daar leren zij op hun beurt weer van. In Italië werken ze met open badges: een digitaal bewijs dat je bepaalde kennis of vaardigheden hebt. Iets wat we bij Curio nog niet hebben, maar wat wel erg belangrijk is voor de toekomst. Gelukkig vindt de rvb dat ook. Er is zoveel meer dan alleen een diploma. Stel je hebt geen diploma, maar kunt heel goed onderhandelen. Met een open badge kun je dat laten zien aan een toekomstige werkgever.”
Roland: “Ik vind het fijn om mijn ervaring internationaal te kunnen delen. Basiseducatie/Nt2 is binnen Curio maar een klein onderdeel. Maar in alle landen heb je natuurlijk laaggeletterden. Je leert en herkent veel van elkaar. Ondanks de verschillen in taal en cultuur.”
Wat is het resultaat van het project flipped learning?
Frank: “Het project loopt nog. Ondanks corona ging het wel gewoon door. Al was het niet ideaal. We werken aan een online cursus met alle deelnemende landen. Die wordt vervolgens vertaald in vijf talen. In de cursus leer je hoe je een les kunt flippen en waar je op moet letten. Een stimulans voor docenten om met flipped learning aan de slag te gaan. Na afloop ontvangen ze een open badge. We proberen het project zoveel mogelijk onder de aandacht te brengen. We hebben ook de verplichting om alle resultaten en ervaringen te delen. We moeten er binnen en buiten Curio de boer mee op. Flipped learning is voor zoveel onderwijsvormen bruikbaar. Zeker niet alleen voor volwassenenonderwijs. Dit najaar organiseren we een conferentie om docenten uit het hele land te inspireren en interesseren. Vanwege corona wordt dit waarschijnlijk een digitaal congres.”
Hoe belangrijk is internationalisering van ons onderwijs?
Frank: “Enorm belangrijk. En gelukkig zien steeds meer mensen dat ook in. Curio heeft de verantwoordelijkheid om te laten zien dat de wereld groter is dan Nederland. We krijgen in ons leven allemaal te maken met een internationale dimensie. Het is goed om studenten daarop voor te bereiden. En het is een mooie kans voor docenten om over de grenzen te kijken. Dat geeft een nieuw soort dynamiek aan je onderwijs.”
Hoe is je manier van werken veranderd sinds de coronacrisis?
Roland: “De afgelopen periode was voor onze doelgroep een grote uitdaging. Het was ontzettend lastig om iedereen in de online les te krijgen. Een deel van onze cursisten heeft weinig opleiding gehad. Sommigen zijn analfabeet en leren bij ons hoe ze hun naam en adres moeten schrijven. En ze hebben weinig tot geen ervaring met digitale middelen. Als ze al een laptop hebben, delen ze die meestal met hun kinderen. We communiceerden in veel gevallen via WhatsApp of telefonisch. Op afstand uitleggen hoe je Teams moet installeren en gebruiken, is lastig. En soms was de enige oplossing om op school af te spreken en daar alles te installeren. In dit soort gevallen duurt het weken voordat je les kunt gaan geven. We hebben helaas ook niet alle cursisten kunnen bereiken. Maar het verschil in niveau is groot. Er zijn ook hoogopgeleiden die met gemak alle online lessen volgden.”
Wat was de invloed van corona op de internationalisering binnen Curio?
Frank: “Bijna alle activiteiten zijn stil komen te staan. Studenten die in het buitenland zaten, werden in maart hals over kop teruggehaald. En studenten die nog zouden gaan, bijvoorbeeld voor een taaltraining, moesten de boel afblazen. We bedenken nu alternatieven voor het nieuwe schooljaar. Een online taaltraining Engels gemaakt door docenten van een Engelse school bijvoorbeeld. Misschien is het mogelijk om één of twee docenten uit Engeland over te laten komen om hier een training te geven. Dan hoef je niet tientallen studenten naar Engeland te laten reizen. We proberen iedereen zoveel mogelijk thuis te laten internationaliseren. Zowel de studenten als de docenten en managers.”
Tot slot, welke lessen nemen jullie mee uit de coronacrisis?
Roland: “Voor de coronacrisis maakten we al een start met flipped learning. We waren dus al bewuster bezig met digitale vaardigheden bij onze groepen. Door de coronacrisis is het belang daarvan enorm doorgedrongen bij de cursisten. Je móét mee en kunt niet blijven zeggen ‘dat begrijp ik niet’ of ‘dat kan ik niet’. Deze tijd heeft dat bewustzijn heel erg vergroot. Dit is iets wat we vast moeten houden. En ervoor zorgen dat digitale vaardigheden in ieder onderdeel van Curio aan bod komen.”
In deze serie vertellen onze docenten over lesgeven op afstand. Het overzichtsartikel vind je hier. Wil je meer weten over project FLIP? Bekijk dan de website van de projectgroep. Daarop vind je ook een Engelstalige blog die Roland schreef over flipped learning in coronatijd.
Door de coronacrisis is het belang van digitale vaardigheden enorm doorgedrongen
