Docent aan het woord: Margot (opleiding: procestechniek en procesbeheersing)
Weet jij hoe jouw sneakers zijn gemaakt? Of die lekkere paprikachips waar je niet van af kunt blijven? Waarschijnlijk niet. Bij de opleiding procestechniek ontdek je wat er allemaal komt kijken bij het maken van grote aantallen producten, zoals shampoo, computers, brood, wc-papier, kleding en medicijnen. “Elk product heeft zijn eigen productieproces”, zegt docent Margot Deelen. “Bij onze opleiding leer je hoe zo’n proces werkt en hoe je het nog beter kunt maken.”
Binnen procestechniek kun je kiezen uit de opleidingen mechanisch operator A (niveau 2), procesoperator B (niveau 3) en operator C (niveau 4). Margot geeft les aan studenten van de opleiding operator C. Ze geeft de vakken procestechniek en procesbeheersing. “Bij procestechniek leer je welke apparatuur er allemaal wordt gebruikt voor een bepaald productieproces. Denk aan mengvaten, pompen en filters. Bij procesbeheersing leer je hoe je met knoppen en computers een fabriek bestuurt.”
Maar wat is een productieproces nou eigenlijk? Margot: “Een mooi voorbeeld is het productieproces van friet. Er gebeurt heel veel voordat de frietjes op je bord liggen. Eerst wordt de schil onder hoge druk losgemaakt van de aardappels, zodat die er makkelijk vanaf kan worden geborsteld. Een supersnelle snijmachine snijdt de aardappels in de vorm van frietjes. Daarna worden de frietjes gecontroleerd op zwarte plekjes. De goede frietjes worden in de hete olie voorgebakken, diepgevroren en verpakt. Hiervoor gebruiken we verschillende machines en een lopende band. Dat noem je een productielijn. Er zijn ook productieprocessen voor snoep of auto’s. De apparatuur voor die processen is anders, maar de technieken zijn voor een groot deel hetzelfde. Daarover leer je op onze opleiding.” “Bij procestechniek leer je hoe shampoo, computers, brood en wc-papier worden gemaakt.”
Chemie is overal: in de lucht die je inademt, de grond waarin planten groeien en het water dat je drinkt. Maar hoe werken die chemische processen eigenlijk? Tijdens je opleiding duik je in het lab om dat te ontdekken. Je onderzoekt bijvoorbeeld voeding, planten of make-up en leert uit welke stoffen ze bestaan, hoe ze veranderen en met elkaar reageren. Ook ontdek je hoe chemie wordt gebruikt in medicijnen en andere producten. Zo werk je mee aan nieuwe en duurzame oplossingen. ↗ “Omdat veel fabrieken 24 uur per dag open zijn, werk je tijdens je stage in ploegendiensten.”
In elk leerjaar heb je vier theoriedagen en één praktijkdag per week. “Een deel van die praktijkdagen geven we in onze eigen bierbrouwerij in Bergen op Zoom”, vertelt Margot. “Eerst leer je zelf bier brouwen op de ouderwetse manier. Dat gaat met potjes en pannetjes op een vuurtje. Daarna ga je aan de slag met onze kleine brouw-unit. Daarin gaat een deel van het brouwproces automatisch. Later mag je werken met onze grote, computergestuurde brouw-unit. Zo leer je het bierbrouwproces goed kennen. Ook krijg je regelmatig les in ons laboratorium. Daar doe je allemaal proefjes en ontdek je hoe bepaalde vloeistoffen zich gedragen. Wat gebeurt er bijvoorbeeld als je melk en zuur met elkaar mengt? Je zult zien dat er dan vlokjes ontstaan. Dit is de basis van het productieproces van biologisch plastic.”
In het eerste jaar loop je nog geen stage. Wel maak je kennis met de productieprocessen van grote bedrijven als Shell, olieraffinaderij Zeeland Refinery en suikerbietenverwerkingsbedrijf Cosun. In het tweede en derde jaar loop je een halfjaar stage. “Je mag zelf een stageplaats zoeken, maar wij kunnen je daar ook bij helpen”, zegt Margot. “Je werkt een halfjaar lang vier dagen per week bij je stagebedrijf. Omdat veel fabrieken 24 uur per dag open zijn, werk je in ploegendiensten. Dus als je deze studie wilt doen, moet je geen negen-tot-vijfmentaliteit hebben. Soms werk je ook ’s avonds, ’s nachts of in het weekend.”
De kans op een baan is heel groot als je procestechniek hebt gestudeerd. Margot: “Deze opleiding wordt maar op een paar plekken in Nederland gegeven. Het aantal afgestudeerde procesoperators is niet zo groot. Maar er is wel heel veel vraag naar. Grote industriële bedrijven in de buurt van Bergen op Zoom hebben bijvoorbeeld jaarlijks zo’n honderd nieuwe mensen nodig. Zij zijn blij als er aan onze opleiding weer studenten afstuderen. Daarnaast is het salaris van een procesoperator erg goed. Je krijgt door de ploegendiensten een flinke toeslag. Daarom kiezen veel studenten ervoor om na hun opleiding meteen aan het werk te gaan.”